شاخصهای قیمت کالاهای صادراتی و وارداتی (XMPIs) مقادیر تغییر کلی در مؤلفه‌ی قیمت معاملات کالاها و خدمات بین ساکنان یک قلمرو اقتصادی و ساکنان سایر نقاط جهان را ارائه می‌دهند. قیمت کالاهای وارداتی و صادراتی یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر میزان مبادلات خارجی کشورها و نیز یکی از عوامل تعیین کننده رابطه مبادله بوده و تغییرات آنها از اهمیت بالایی برخوردار است. با توجه به اهمیت شاخص های قیمت، مرکز آمار ایران با مبادرت به تهیه و انتشار انواع شاخص قیمت از جمله شاخص های قیمت کالاهای صادراتی و وارداتی (از سال ۱۳۹۰ تاکنون)، گامی مهم در تولید و انتشار شاخصهای مهم اقتصادی برداشته است. شاخصهای قیمت صادرات و واردات میتوانند اهداف بسیاری را همچون تعدیل آمار تجارت به قیمت ثابت، پیش‌بینی تورم داخلی و قیمت های آتی، کمک به سیاست گذاران در اتخاذ سیاست‌های پولی و مالی، اندازه گیری نرخ ارز، استفاده در مذاکرات قراردادهای تجاری، پیش‌بینی روند قیمت‌های جهانی و صنعتی خاص و غیره را دنبال کنند.
فرآیند تغییر سال پایه بخشی جداناپذیر از تولید شاخص های قیمت است. تغییر سال پایه در این شاخصها به این دلیل انجام میپذیرد تا اطمینان حاصل شود که پوشش محصولات و ساختار وزنی شاخصها نشان دهنده الگوهای فعلی تجارت صادرات و واردات است. لذا تغییر سال پایه شاخصهای قیمت کالاهای صادراتی و وارداتی از سال ۱۳۹۵ به سال ۱۴۰۰ صورت پذیرفت. در تغییر سال پایه اخیر، جهت افزایش دقت و سهولت محاسبات این شاخصهای قیمت در ساختار نرم افزاری آنها و برخی فرآیندهای شناسایی و جایگزینی داده های پرت تغییراتی صورت گرفته است. در طرح شاخص قیمت کالاهای وارداتی از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵ از کلیه کدهای تعرفه های وارداتی کشور در سال ۱۳۹۰ (اولین سال پایه) و از سال ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۰ از کلیه کدهای تعرفه های وارداتی کشور سال ۱۳۹۵ (دومین سال پایه) استفاده شده است. پس از بررسی های به عمل آمده و با عنایت به تغییر متداول سال پایه هر ۵ سال یکبار، سال ۱۴۰۰ به عنوان سال پایه جدید آن در نظر گرفته شد و گزارش حاضر بر اساس کلیه کدهای تعرفه وارداتی کشور سال ۱۴۰۰ (سال پایه جدید) ارائه می شود. روش جمع‌آوری اطلاعات با استفاده از آمارهای ثبتی گمرک جمهوری اسلامی ایران و طبقه بندی مورد استفاده سیستم طبقه بندی نظام هماهنگ شده توصیف و کدگذاری (HS) میباشد. نتایج حاصل از این طرح در سطح کل کشور و برای ۲۰ گروه اصلی طبقه بندی HS قابل انتشار است و به تفکیک دلاری و ریالی محاسبه و منتشر می شود.
ذکر این نکته ضروری است که برای محاسبه شاخص های قیمت کالاهای وارداتی از داده های مقدماتی گمرک جمهوری اسلامی ایران استفاده شده است. لذا نتایج اعلام شده به صورت مقدماتی بوده و استفاده از آنها بایستی با ملاحظه انجام شود. شایان ذکر است که پس از استخراج و ارائه داده های قطعی سال ۱۴۰۱ توسط گمرک جمهوری اسلامی ایران، شاخص قیمت کالاهای وارداتی نیز از سوی مرکز آمار بازنگری شده و مجدداً ارقام نهایی مربوط به این دوره به صورت قطعی منتشر خواهد شد.
شاخص قیمت کل ریالی
در فصل تابستان ۱۴۰۱، شاخص قیمت کل کالاهای وارداتی مبتنی بر داده های ریالی ۲۸۹.۴ میباشد که نسبت به فصل قبل (تورم فصلی) ۹۳.۶ درصد، نسبت به فصل مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) ۲۱۳.۷ درصد و در چهارفصل منتهی به فصل جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل (تورم سالانه) ۱۷۳.۱ درصد افزایش داشته است.
شاخص قیمت کل دلاری
در فصل تابستان ۱۴۰۱، شاخص قیمت کل کالاهای وارداتی مبتنی بر داده های دلاری برابر با ۱۱۴.۵ میباشد که نسبت به فصل قبل (تورم فصلی) ۲.۶ درصد، نسبت به فصل مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) ۱۵.۹ درصد و در چهارفصل منتهی به فصل جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل (تورم سالانه) ۱۶.۶ درصد افزایش داشته است.
افزایش تورم فصلی ریالی
در فصل تابستان ۱۴۰۱، درصد تغییرات شاخص قیمت کالاهای وارداتی مبتنی بر داده های ریالی نسبت به فصل قبل (تورم فصلی) ۹۳.۶ درصد میباشد که در مقایسه با همین اطلاع در فصل قبل (۲۳.۹ درصد)، ۶۹.۷ واحد درصد افزایش داشته است. در این فصل بیشترین تورم فصلی با ۱۳۰.۶ درصد مربوط به گروه “ماشین آلات و وسایل مکانیکی، ادوات برقی و ….” و کمترین تورم فصلی با ۰.۰ درصد مربوط به گروه “پوست خام و چرم و …”می باشد.
کاهش تورم فصلی دلاری
در فصل تابستان ۱۴۰۱، درصد تغییرات شاخص قیمت کالاهای وارداتی مبتنی بر داده های دلاری نسبت به فصل قبل (تورم فصلی) برابر با ۲.۶ درصد می باشد که در مقایسه با همین اطلاع در فصل قبل (۵.۸ درصد)، ۳.۲ واحد درصد کاهش داشته است.
افزایش تورم نقطه به نقطه ریالی
در فصل تابستان ۱۴۰۱، درصد تغییرات شاخص قیمت کالاهای وارداتی مبتنی بر داده های ریالی نسبت به فصل مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) ۲۱۳.۷ درصد می باشد که در مقایسه با همین اطلاع در فصل قبل (۸۳.۱ درصد)، ۱۳۰.۶۷ واحد درصد افزایش داشته است.. در این فصل بیشترین تورم نقطه به نقطه با ۴۱۰.۲ درصد مربوط به گروه “ماشین آلات و وسایل مکانیکی، ادوات برقی و ….” و کمترین تورم نقطه به نقطه با ۰.۵ درصد مربوط به گروه “پوست خام و چرم و …” میباشد. گروه “مروارید طبیعى یا پرورده، سنگهاى گرانبها و …” نیز تورم ۰.۲- درصدی را تجربه کرده است.
کاهش تورم نقطه به نقطه دلاری
در فصل تابستان ۱۴۰۱، درصد تغییرات شاخص قیمت کالاهای وارداتی مبتنی بر داده های دلاری نسبت به فصل مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) برابر با ۱۵.۹ درصد می باشد که در مقایسه با همین اطلاع در فصل قبل (۱۹.۰ درصد)، ۳.۱ واحد درصد کاهش داشته است.
افزایش تورم سالانه ریالی
در فصل تابستان ۱۴۰۱، درصد تغییرات شاخص قیمت کالاهای وارداتی مبتنی بر داده های ریالی در چهار فصل منتهی به فصل تابستان ۱۴۰۱ نسبت به مدت مشابه در سال قبل ۱۷۳.۱ درصد میباشد که در مقایسه با همین اطلاع در فصل قبل (۱۷۰.۶ درصد) ۲.۵ واحد درصد افزایش داشته است. در این فصل بیشترین تورم سالانه با ۳۰۲.۷ درصد مربوط به گروه ” ماشین آلات و وسایل مکانیکی، ادوات برقی و ….” و کمترین تورم سالانه با ۰.۴ درصد مربوط به گروه “پوست خام و چرم و …” میباشد. گروه “مروارید طبیعى یا پرورده، سنگهاى گرانبها و …” نیز تورم ۰.۰۴- درصدی را تجربه کرده است.
کاهش تورم سالانه دلاری
در فصل تابستان ۱۴۰۱، درصد تغییرات شاخص قیمت کالاهای وارداتی مبتنی بر داده های دلاری در چهار فصل منتهی به فصل تابستان ۱۴۰۱ نسبت به مدت مشابه در سال قبل برابر با ۱۶.۶ درصد میباشد که در مقایسه با همین اطلاع در فصل قبل (۱۶.۸ درصد)، ۰.۲ واحد درصد کاهش داشته است.
بدون دیدگاه